Het opsporen van fiscale fraude

Het Europees Bureau voor fraudebestrijding (European Anti-Fraud Office - OLAF) definieert fraude als ‘een bewuste daad van bedrog bedoeld voor persoonlijk gewin of om verlies te veroorzaken bij een andere partij’. Btw-carrousels, het niet terugstorten van de btw, sigarettensmokkel, ontdoken accijnsrechten … zoveel vormen van fraude die de inkomsten van de staat in het gedrang brengen en nadeel berokkenen aan de belastingplichtigen. In België gaat het om verschillende sectoren: de bouw, het transport, de dienstencheques, de vleessector, de tuinbouw …

In 2016 waren onze inspanningen bijvoorbeeld gericht op de sector van de elitepaarden, een wereld die gekenmerkt wordt door aanzienlijke geldstromen en talrijke handelstransacties op internationale schaal. Op het niveau van de Benelux bestaan er meerdere sectoriële werkgroepen in de fraudebestrijding. De werkgroep ‘Elitepaarden’, actief sinds 2011, staat in voor het verbeteren van de informatie-uitwisseling, het transparanter maken van activiteiten die plaatsvinden in deze sector en het bevorderen van het toezicht. In november 2016 werd het gevoerde overleg geformaliseerd via een ‘Benelux-aanbeveling van het Comité van Ministers over het bevorderen van de fiscale, douane- en veterinaire samenwerking in de paardensector’. Aangezien de sector betrekking heeft op paarden en internationale handel, nemen ook de veterinaire en douanediensten deel aan het overleg.

Gegevensuitwisseling bleef een belangrijk aandachtspunt in 2016. Er werd eveneens een protocol opgesteld om de samenwerking tussen de Cel voor Financiële Informatieverwerking (CFI[1]) en de Dienst Coördinatie Anti-Fraude (CAF[2]) te verbeteren. Concreet verleent dit protocol, gesloten in januari 2017, een rechtstreekse toegang aan de CFI tot bepaalde gegevensbanken van de FOD Financiën.

Ook interne samenwerking biedt mogelijkheden. Er is een systeem van interne monitoring van de doeltreffendheid van de invordering opgestart. Dit moet het mogelijk maken om statistieken af te leiden uit de effectieve inningen door de AABBI en ook de gegevens van invordering van de AAII op basis waarvan schommelingen (wegens toekomstige betalingen, terugbetalingen, schuldvergelijking met andere belastingen …) kunnen worden opgevolgd.

Het maximaliseren van fiscale controles

Een gelijke behandeling bij het controleren van de aangiften blijft een prioriteit van onze administratie. In een streven naar een doelgroepgerichte aanpak heeft de Afdeling Sectorcoördinatie van de Administratie Grote Ondernemingen (AAFisc), opgericht in 2015, haar eerste activiteitenjaar beëindigd. Naast haar rol als enig contactpunt voor grote ondernemingen en grote vzw’s, is deze afdeling eveneens belast met het analyseren en identificeren van de fiscale risico’s die eigen zijn aan de doelgroep en met het voorstellen en coördineren van controleacties die deze risico’s aanpakken. In 2016 heeft de afdeling een selectie van pilootdossiers gemaakt die representatief zijn voor een groot aantal domeinen (octrooi, ziekenhuizen ...). Deze pilootdossiers werden geanalyseerd met het oog op een verruiming van onze kennis van de doelgroep en de betrokken domeinen, de betere aanpassing van het risicobeheer en de meer coherente uitoefening van controles (in het bijzonder door meer gerichte opleidingen voor de controleurs).

Aansporing van de belastingplichtige om zijn belastingen te betalen

Instemming met de belasting is eveneens een principe dat we in 2016 hebben onderzocht. We hebben ons pilootproject voor het herschrijven van een cruciale brief op het stuk van de invordering, in negen verschillende versies, uitgevoerd en geëvalueerd: de belastingaanmaning van de natuurlijke personen. De doelstelling bestaat in het meten van de impact van iedere brief en die te identificeren die de meest gunstige impact heeft op de gedragingen van de belastingplichtige. Dat wil zeggen, de versie die hem brengt tot het vervullen van zijn verplichtingen om de belasting te betalen. Dit project steunt op een universitair onderzoek inzake nudging: een aanpak die voortvloeit uit gedragsonderzoek dat erop gericht is om individuen op een ‘zachte’ (nudge) wijze te brengen tot het nemen van de beste beslissingen. De versie met de meest opmerkelijke gevolgen (snelheid van reactie en stijging van de belastinginkomsten) zal voortaan worden toegepast op grotere schaal. Op basis van de resultaten, plannen wij om deze methode uit te breiden naar andere typebrieven van de FOD Financiën. Zo werd de herinneringsbrief inzake de indiening van de belastingaangifte van natuurlijke personen ook onder de loep genomen en heeft dit zijn vruchten afgeworpen.

[1] Belgische preventieve maatregel ter bestrijding van het witwassen van geld en terrorismefinanciering.

[2] Dienst die rechtstreeks afhangt van de administrateur-generaal van de AABBI en die verantwoordelijk is voor de samenwerking en de coördinatie van de diensten belast met fraudebestrijding.